Czehryński Pułk Kozaków Regestrowych

Rafał

Pisze to ponieważ chcem niektórym uświadomić niektórym że mogę troche zmieniać wyrazy .
* baćko – ojciec, ale też dziadek
* badziewie, badziew – coś bez wartości
* bajstruk,bastruk – nieślubne dziecko
* baleja – balia
* bambaryła – grubas, głupek, ciężki umysł
* bambetle – łachy
* bambosz – ranny pantofel uszyty z resztek tkanin
* banaluki – głupoty, gadasz banaluki – mówisz głupoty
* bandzie – wystarczy
* banerka – puszka, konserwa
* barabanić – łomotać, stukać, dobijać się
* barabolec – wino owocowe – ale też ciasto z zakalcem
* barachło – coś bezwartościowego
* batarejka – latarka
* bełtać – mieszać
* berbelucha – tanie wino, zacier
* besztać – wymawiać komuś
* bez – przez
* biedy sobie naputać – ściągnąć na siebie kłopoty
* bladź – pani lekkich obyczajów
* błancza – guz
* błotka – płotka
* bokówka – spiżarnia, schowanko, schowek
* bołoto – pole
* borgować – kredytować, zborgować, wziąć na borg – skredytować, wziąć na kredyt
* borowik – cwaniak
* bożyć się – przysięgać, a zabóz się – przysięgnij
* bradziaga – ktoś nieprzyzwoity
* brechać – kłamać, szczekać; niektórzy jednak używają tego zwrotu jako – śmiać się
* browar – piwo
* bryle – okulary
* brynzel – idiota, głupek, ty brynzlu – ty idioto, baranie
* buby – kuleczki, jagódki, itp.
* buc – głupek
* bułka chleba – bochenek chleba
* bulwa – ziemniak
* burchel – pęcherz
* buza – napój ze sfermentowanej kaszy jaglanej
* by – jakby np. by król
* bździć – puszczać bąki
* chutko – źle, "chutko mnie" - niedobrze mi
* ciapki – kapcie
* cipier – teraz
* chabor – rodzaj łapówki lub prezentu – chaborem może być np. butelka dobrego koniaku dla lekarza w podziękowaniu za opiekę
* chaman – cham
* chaziaj – gospodarz pełną gębą
* chazior – pewny siebie, butny
* certolić się – wzajemnie ustępować
* chiebra – gromada, banda
* chwiluńka – moment, chwileczkę
* chwost – ogon
* chyższy – szybszy, kto chyższy? – kto szybszy?
* cierlica – narzędzie do międlenia lnu
* ciurma – więzienie
* chlapcążki – obcęgi, kombinerki
* chodzić do magazynu – chodzić do sklepu
* chodzić w arende – kraść owoce z sadu
* chomtolić – psuć, coś zacząć i zostawić nie gotowe
* cupać – skubać, trącać przynętę
* cypek – mycka
* czemergies – samogon, ruska wódka
* czepić sie jak rzep psiego ogona – ktoś się kogoś bardzo "uczepił", przeszkadza
* czuczeło – dziwadło, straszydło
* czugunny – garnek odlewany, żeliwny garnek
* czuwać – słuchać
* czy ja jemu w garki patrze się? – nie interesuję się jego sprawami
* czyhunka – kolej, tor kolejowy,lokomotywa,pociąg
* czyżyk – mały chłopczyk
* daje dzisiaj mróz – zimno dziś
* darem, na darem, daremno, nadaremno – bez efektu, bezproduktywnie
* drenny – kiepski
* dziengi – pieniądze
* dętka – bombka choinkowa
* dla – daj dla cioci – daj cioci, boli dla mnie głowa – boli mnie głowa
* dochodzić tołku – racjonalizować, porządkować argumenty
* durak – dziwny, niespotykany
* durniacha – naiwniak, łatwowierny
* durnowaty – głupkowaty
* durszlak, durślak – cedzak
* drzewnianny – drewniany
* dwiuch – dwóch
* dynksić – bać się
* działgać – pies działga – pies ujada
* dziamdziak – fajtłapa
* dziażka – pasek
* dziażyć – (o zespole muzycznym) grać ostro
* dzierżyć – trzymać
* dzień czasu; coś trwa dzień czasu – dzień, coś trwa cały dzień
* dzieżka – dzbanek
* dźwi – drzwi
* fajerka – jedno z kółek żeliwnych zakrywające otwór w płycie kuchennej
* fanar – siniak pod okiem
* fanga – ślad po uderzeniu
* faradyny – spodnie
* farfocel – strzęp
* fest zrobione – dobrze zrobione
* flafcążki – obcęgi, kombinerki
* fleja – brudas, brudaska
* fluk – wydzielina z nosa, smark
* fifraczek – żakiet
* fifrak – lekkie, byle jakie ubranie
* fizyczny piec – piec opalany węglem, drewnem
* fufajka – waciak
* furt – znowu, jeszcze raz, ponownie
* gała – nieudacznik , gapa, ciapa
* garki – garnki
* gąsewka – skórzany łącznik bijaka z trzymakiem w cepach
* gieroj – człowiek pweny siebie, cwaniak
* gira, syra – noga
* glaca – łysina
* glut – wydzielina z nosa
* gnić – śmiać się
* godzina czasu; coś trwa godzinę czasu – godzina; coś trwa godzinę
* gołodupiec – biedaczyna , wczasowicz
* graba – ręka
* grać w kaczanego – wielkanocna zabawa polegająca na toczeniu jajek po pochyłości
* gumno – inaczej "podwórko",czyli ogrodzony teren przed chatą
* góruje – ból nie do wytrzymania
* gra w "dwa tereny" – gra "w dwa ognie"
* gra w "piegi" – ułańska zabawa

* hajtać się – brać ślub
* hadki – ohydny, obrzydliwy
* hadztwo – ohyda, obrzydliwa istota, nieprzyjemne uczucie
* handryczyć się – sprzeczać się, złościć, pokrzykiwać
* hebel – kochanek
* hetudy – tędy
* holopa – (cholopa?) o wysokiej kobiecie
* hołoble – dyszle boczne w wozie konnym
* hulać – pić alkohol
* hulanka – popijawka

* ich – trzeba ich podnieść – trzeba je podnieść (np. jabłka)
* ichny,ichni – ich
* idę/jadę na miasto – idę/jadę do miasta
* idę do jego – idę do niego
* idz ty w żopu – odczep się, odwal się
* idzi w pizdu - spierdalaj
* idziem – idziemy
* iść pieszkom – iść pieszo
* iść z buta – iść pieszo

* jadaczka – gęba
* jajka w śniadku – jajka na miękko ledwo ścięte
* jełop – głupiec
* jobów nasadzić – nawymyślać, skląć
* jucha – krew
* juszka – wywietrznik piecowy

* kaban – wieprz, świnia
* kabanina – wieprzowina
* kabanos - kiełbasa
* kabat – kolega
* kabona, kabonka – pieniądze
* kaczan – głąb, rdzeń kapusty
* kaliejka – rząd ludzi czekających na coś
* kanka – konewka
* kartacze – Pyzy z mięsem
* knypeć – niedorostek, smarkacz
* karakan – karaluch, albo ktoś niski
* karman – portfel
* kasza hreczana – kasza gryczana
* kawalerczak – niedorostek, smarkacz
* każdą razą bądź – w każdym przypadku
* kicha – wstyd, lub coś kiepskiego, jaka kicha – jaki wstyd, to jest kiszkawe – to jest kiepskie
* kiedyści - kiedyś
* kiego – czego, po co, kiego licha tam jedziesz?! – poco tam (do cholery) jedziesz?!
* kiendy – którędy
* kiendziuk – flaki
* kiepeła – głowa
* kinol – nos
* kipiatok – wrzątek
* kisa – kot
* kitrać – chować
* kiziak – fluk, koza, gil, śluz, (wydzielina z nosa)
* klatencja – klatka schodowa
* klekotun – bocian
* kleić durnia – udawać, ukrywać coś
* kocik – mały kotek
* kokrzysko, kukrzysko – stare siedlisko
* kołdoby – wyboje
* kołduny – pierogi z mięsem
* kondon – kondom
* kopańka – dłubanka, naczynie wykonane z jednego kawałka drewna
* kordła – kołdra
* korp – gołębnik
* koza – piecyk żeliwny
* kozyr – w kartach – atu
* kozytkać – łaskotać
* kozyrek – daszek od czapki
* krec – gra jak berek, grać w kreca – grać w berka
* kruczek – pogrzebacz
* krupa – kasza
* któren – który
* kucia, kutia – potrawa świąteczna – ryż z makiem i bakaliami, a właściwie nie ryż tylko pęczak
* kumać – rozumieć, nie kumaty – człowiek mający trudności w zrozumieniu czegoś
* kupywać – kupować
* kurzyć – palić papierosy

(wróć do indeksu)

[edytuj] L

* latoś – tego roku
* leci jakby jemu soli na ogon nasypał – biegnie prędko, spieszy się
* lelak- głupek, bnaiwniak "ot lelak jeden"
* letko – lekko
* lias – las
* limo – siniec
* liszni – zbędny
* ładyszka – dzbanek
* łajza – wredny człowiek
* łepetyna, łbicho – głowa
* łoj – oj, łoj boże – oj boże
* łoncki dziadzio – staromodny człowiek
* łoni – ubiegłego roku
* łypa – warga, twarz
* łypać okiem – spoglądać ukradkiem

* machorka – lichy tytoń
* masłobojka – maselnica, przyrząd do ubijania masła
* mata – macie
* mamona, mamonka – pieniądze
* mazojen – majonez
* menel – pijak
* ment – wulg. policjant
* meszty – kapcie
* mieć kołtun – fryzura w nieładzie, siano na głowie
* mleko uciekło – mleko wykipiało
* mielim – mielimy, mielta – mielcie
* międlnica – narzędzie do międlenia lnu
* mlon – nielubiany mężczyzna
* modzel, mozol – odcisk
* mogiłki – cmentarz
* mordownia – kiepska knajpa
* możno – można
* musi – pewnie, prawdopodobnie, częste jest powiedzenie: musi tak...
* mużyk – mężczyzna
* myszorec – pomocnik woźnicy towarowej konnej platformy, ładowacz
* myszygene – zwariowany, stuknięty
* na zad – do tyłu
* na zaś – na później, na zapas
* nadajeli – dali popalić
* nahula – natrętny, upierdliwy
* namolny – natrętny, upierdliwy
* napchać kałdun – napełnić brzuch
* nastojka – nalewka
* nawarzyć – ugotować
* nie bądź warszafka/warszawka – wyluzuj, nie narzekaj, nie marudź
* nie durz głowy – nie zawracaj mi głowy
* nie zdzierżyłem – nie wytrzymałem
* nie zniese – nie zniosę
* nie zawracaj gitary – daj mi spokój, nie nudź
* niehadliwy – nie brzydzący się
* nos – pijak
* nyje mnię – mdli mnie

* obrzyn – broń zazwyczaj kłusownicza, karabin z obciętą lufą
* obuwaj się – nakładaj buty
* ocipiał? – zwariowałeś?
* odczmuchać sie – otrząsnąć się
* odkazać – odmówić
* odracha – niechluja
* odziać się – ubrać się, opatulić
* oładki, ołatki – placki ziemniaczane
* ot – ot jaki ty głupi – (oj) jaki ty głupi
* otawa – drugi pokos trawy

* pacan – smarkacz, pędrak
* padaka – coś bardzo śmiesznego, ale padaka – ale śmieszne
* pajucina – pajęczyna
* pała – głowa
* pampuchy – pączki dla ubogich
* paniał?' – zrozumiał(eś)?
* papcie – obuwie domowe
* patrzaj – patrz
* parszuk – świnia lub brzydka kobieta
* paszcza – buzia, usta
* patałach – ktoś niezadbany, poniżenie
* peniać – bać się, nie peniaj - nie bój się
* peniak – tchórz
* pepegi – tenisówki
* perelina – peleryna
* pet, kip – niedopałek, papieros
* pieczka – legowisko na piecu do spania
* pietuch – kogut
* piewnia – piwnica
* pinda – organ płciowy kobiety, również używane jako obelga
* piterka – portfelik
* piston – smarkacz
* plita – płyta kuchenna
* placforma – platforma np. konna do przewożenia dużych ładunków
* plajster – plaster
* płastynki – blaszki z owalnym otworem przybijane do obcasa, służące do mocowania łyżew
* płaszczadka – drewniany podest do tańca
* po pociemku – po ciemku, siedzę po pociemku – siedzę po ciemku
* po poslednim – jeszcze jednym, kolejnym, to jak, po poslednim? – to jak, zapalimy jeszcze?
* pocelować – trafić
* pociopać – posiekać
* pochlopka – cienka zupa
* pochłodnieje – ochłodzi się
* podpierdalanka – rodzaj biednej zupki z ziemniaków
* podprowadził pod durnego chate – zrobił ze mnie głupca
* podwórek – chodź na podwórek – chodź na dwór
* poka – (czyt. paka z akcentem na drugiej sylabie) cześć
* pokinunć – zgubić
* poklikać – zawołać
* pomalej – pomału
* popelina – wstyd, jaka popelina – jaki wstyd
* potoknąć – wypłukać
* porwał – podarł, uszkodził, rozerwał
* pośpieszaj – szybciej
* poszed w kibini macier, paszoł kibini-macier – wypchaj się, idź do diabła
* poszła ty w buraki – przekleństwo typu idź do diabła, won
* poszedł w bołoto – przekleństwo typu idź do diabła, won
* poszła w czortu – przekleństwo typu idź do diabła, won
* powiestka – wezwanie
* pójdziem – pójdziemy
* pójść w odwiedki – odwiedzić rodzinę, w której niedawno urodziło się dziecko; nie należy przychodzić z pustymi rękami
* półpierdun – wierzchnie okrycie długości 3/4
* pristan – przystanek autobusowy
* prukwa – obelżywie kobieta "rozlazła"
* prynuka – namawianie
* przebrać się – przeprowadzić się
* przylepka – kromka chleba
* przylimonić – walnąć, stuknąć
* prymak – mężczyzna, który przeprowadza się do kobiety i z nią mieszka
* psiuk – mały pies

* raby – plamisty (stąd często łaciata krowa nazywana jest: Raba)
* radziuszka – kapa, narzuta
* ramka – paczka papierosów
* raszpla – kobieta bardzo lekkiego prowadzenia
* razdziawa – gapa, niezdara
* redźka – rzodkiewka
* rezać – ciąć, rżnąć, piłować
* rodyska – rzodkiewka
* rogatka – proca
* rozdziewaj się – zdejm odzienie
* rozgawenia – osoba roztargniona
* rozkołupać – powiększyć otwór
* rozpuszczanie – rozpuścić dzieci – rozpieścić dzieci, rozpuszczony jak bisurmański bicz – rozpieszczone dziecko
* roztropa – osoba roztargniona
* roździawa – łamaga, gapa
* rubaszka – koszula męska
* rugać się – przeklinać
* rychtyk – akurat, właśnie, samo rychtyk – w samą porę, o czasie
* ryło – twarz
* rypać się – tłuc/bić się
* ryży – rudy
* saczek – bluzka
* samogon – bimber, nielegalnie pędzony alkohol
* sałata – taksówka
* sałaciarz – taksówkarz
* saławiej – słowik
* słychować – 'co słychować? – co słychać?
* sarafan – sukienka bez rękawów
* se – sobię – weź se kup – weź sobie kup
* siaszka – kosa /być może spokrewnione z 'żaga'(z Poj. Chełmińskiego) – piła, niem Säge; wtedy poprawna pisownia – siażka, jak żażka/
* sieno - siano
* sień – weranda
* sinka – niebieski barwnik używany do krochmalenia
* siurek – smarkacz, "mały interesik" u chłopczyka
* skakina – ty skakino jedna, ty bydlaku /ros. skotina-bydlę, por. Skotniki/
* skibki – kanapki
* skołowacieć – stracić orientację, zgłupieć
* skowroda – patelnia
* skrobać marchewki – deptać komuś po piętach
* smalić rurę – suszenie po libacji alkoholowej
* smark – niedorostek, smarkacz
* słychać – czuć, słychać spaleniznę – czuć spaleniznę
* sobaka – pies
* sraka - tyłek
* stojali – stały
* stojało – stało
* stuk – karta stuk – w grze w karty, karta nie do wycofania
* suchna – owca
* suszniak – kac
* swołocz – łobuz, drań
* szantrapa – osoba roztargniona
* szałaputa – człowiek bezmyślny
* szaszok – tchórz
* szlauch – rura gumowa
* szparko – szybciej, poganianie
* szpuk – gołąb pospolity, nierasowy
* szpurc – niedorostek, smarkacz
* sztany – spodnie
* szajbus, szajbnięty – wariat
* sztafirować – stroić się
* szczun – smarkacz
* szkodowiery, szkodowieki – skąpca
* szmaja,lewszun – leworęczny, mańkut
* szpilorek – szydło
* szprechać – mówić
* szpurt – szybki bieg
* sztafirować – stroić się
* szuba – sałatka kartoflano-śledziowo-warzywna
* szulak – jastrząb
* szurganiec – łobuziak
* szulaki – ptaki drapieżne, polujące na gołębie
* szwendać się – spacerować bezmyślnie

* ślozy – łzy (częste powiedzenie: i po co tak lejesz ślozy?)
* środki do baterejki – baterie do latarki
* śrubstag – imadło
* świato – święto
* świeżynka – świeża pieczeń wykonana zaraz po uboju prosiaka

* tabaka – tytoń
* taborek – taboret
* tamój – tam
* tako – w ten sposób
* taksówka - samochód osobowy
* tarkować – zetrzeć, utrzeć na tarce
* taskać – nieść
* ten – ten pomarańcz – ta pomarańcz, ten winogron – ta winogron
* terperda, torpeda – mały pociąg osobowy złożony z dwóch jednostek
* telepać się – trząść się, ale dziś telepejszen – ale dziś zimno
* toczka – głośnik zakładowego radia
* tok – bateria
* tołkować – tłumaczyć, bez tołku – bez sensu, bez pomyślunku, bez tołku i miary - bez sensu, nietołkowny – nie dający sobie wytłumaczyć
* torówka – kolejka wąskotorowa (np. leśna)
* tutaj babcia koszyk nosiła – "gest kozakiewicza", tu się zgina...
* trafić na chanajki – przed wojną dzielnica znana z pośledniejszych pań lekkiego prowadzenia
* trimać – trzymać
* turza (czyt. tur-za) – boli
* uchażor – starający się o rękę panny
* uczycielka – nauczycielka
* ukatrupić, zakatrupić – zabić
* unaj, undzi – tam
* ulnik – babka ziemniaczana
* upioką – upieką
* wajcha – dźwignia
* walonki – obuwie z filcu na mróz i śnieg
* wała – takiego wała – "gest kozakiewicza", tu się zgina...
* wałoczyć sie - wałęsać sie
* wataha, watażka – grupa, gromada
* wchodziny – parapetówka
* wcinać – jeść
* wentroba – wątroba
* wieczera – kolacja
* wiszczeć – piszczeć, krzyczeć
* wiuga – zawieja
* włanczać, wyłanczać – włączyć, wyłączyć
* wołać się – ĸłócić się
* wołoczebne – prezent od matki chrzestnej
* wrzaskun – awanturnik, pieniacz, także głośno krzyczące dziecko
* wsio ryba – wszystko jedno
* wycierucha – kobieta bez zasad
* wycug – dożywotnie, utrzymanie
* wyczmuchać – przewietrzyć
* wygrużać – wywalać, usuwać
* wykipiło – wykipiało
* wyrko – lóżko
* wzion – zabrał /por. ciąn u Jana Chryzostoma Paska; ogólnie częste w gwarach/

* za biezdurno – za nic, za darmo
* za frajer – za nic, za darmo
* za im – za nim
* zaciągnąć się – zagłodzić, brak apetytu
* zadawać – dać
* zaidrosny – zazdrosny
* zajedno – wszystko jedno, to samo
* zajzajer – kwas, coś bardzo kwaśnego /niem. Salzsäuer – kwas solny/
* zakolegować – zaprzyjaźnić
* zalatywać do kogoś – wejść do kogoś na chwilkę
* zamaniło – zachciało się
* zapalić – włączyć (np. światło, telewizor)
* zapluszczyć oczęta – zamknąć oczy
* zapojka – napój do popijania alkoholu
* zasynać – zasypiać
* zaszpilić – zapiąć na guziki
* zawtrakać – jeść /ros. завтракать – śniadać\jeść śniadanie/
* zbuk – zepsute jajko
* zduć się – wypalić za dużo
* zdurniał, czy co? – czyżby człowiek ogłupiał, dziwnie się zachowuje
* zdym – zdejmij
* zgliwiały ser – psujący się twaróg
* zeksa – stać na zeksie – stać na czatach, okrzyk "zeksa" służy również jako ostrzeżenie alarmowe
* zezwać – wyzwać, nakrzyczeć na kogoś
* zieziulka – kukułka
* ziomal – rodak, kuzyn
* zjechać do domu – wrócić do domu
* zołza – wredota
* zrobić rezultat – policzyć się z kimś, zrobić z kimś lub z czymś porządek
* zrobim – zrobimy
* żeb – żeby
* żulik – mały chłopczyk
* żywina – trzoda

Rafał

[link widoczny dla zalogowanych] Zapraszam do posłuchania naszej Białostockiej gwary Very Happy

Przemek

Pomieszanie słów z polskiego zabugoskiego, białoruskiego, i tzw. błatnego.

Prawie wszystkie słowa mi znane
brakuje jeszcze
chamira- wódka, gorzałka
potok- wóz, (to moglibysmy wykorzystać w pułku)
skowyr- pies
kawun- arbuz
budiak- oset
i innych.

Rafał

No widzisz Very Happy

My mamy tako gware o to chodzi że niektórzy mówią że ja ostro przeciągam ale ja nawet tego nie zauważam

z wilna · Gość

U nas na Wilenszczyżnie Polacy bardzo podobnie gadają.

LaRRy_LURRex · Gość

Kto by chciał słuchać tej paskudnej wschodniej gwary.. na samą myśl aż sie słabo robi.. Odgrodzić prawy brzeg Wisły grubym murem!

f1 · Gość

Oglądając filmy z okresu międzywojennego stwierdziłem ,że w tamtym okresie większość mówiła po "podlasku" czyli z tak zwanym ''śledzikiem'' Wink

. W sumie dzisiejsze woj.podlaskie było w centrum przedwojennej Polski i to był zapewne modny trend.Ciekawe komu zależy na dzieleniu naszego kraju na A I B .Na pewno nie dla prawdziwych Polaków ,dla których inna religia ,wyznanie ,czy miejsce zamieszkania nie dyskryminuje z patriotyzmu i Polskości ...